Je hebt het vast wel eens gehoord: het Nederlandse gezellig klinkt heel gezellig, maar blijkt op vakantie niet echt bruikbaar. Want wat is het Engelse woord voor gezellig? Of hoe zeg je dat in het Frans? Niet dus. Onvertaalbaar. En er zijn nog veel meer onvertaalbare woorden, uniek in de wereld.

Onvertaalbare Nederlandse woorden

Ben je op vakantie, dan hoef je niet het gevoel te hebben dat je buitenlandse vocabulaire tekort schiet als je niet op het Franse, Engelse of Duitse woord kunt komen van deze woorden: ze zijn uniek aan het Nederlands!

• Gezellig
• Uitwaaien
• Koukleumen
• Uitbuiken

‘Maar’, zeg je misschien, ‘Ik kan gezellig best in het Engels zeggen: ‘What a nice atmosphere!’ Hoezo onvertaalbaar? Je hebt gelijk. Onvertaalbaar is natuurlijk een erg streng begrip. Alles is wel te omschrijven. Maar we bedoelen woorden die niet met één woord uit een andere taal te vangen zijn. Je moet ze altijd uitleggen of de échte essentie gaat verloren.

Zo wordt tegenligger in het Engels vaak oncoming vehicle en wordt scholier vaak vertaald met student. Maar dat laatste kan ook verwijzen naar een student. En wat denk je van deze?

Onvertaalbare woorden uit het buitenland

Onze woordenschat is echt niet de grootste van de wereld en dekt ook niet altijd de lading. Dat is dan ook de reden dat we het Duitse Fingerspitzengefühl ook in het Nederlands gebruiken. Of dat we fastfood en computer gebruiken. Of het Engelse siblings, één woord voor je broers én zussen. Dat kennen we niet.

Ook het Engels gebruikt leenwoorden als alternatief

Denk maar eens aan gesundheit (‘bless you’ wordt ook gebruikt, maar is niet uitsluitend om iemand ‘gezondheid’ te wensen na bijvoorbeeld een nies). Engelsen hebben ook weinig goede woorden voor leedvermaak, dus gebruiken ze het Duitse schadenfreude. Ook van de Fransen lenen ze wel eens, (al zullen ze dat niet snel toegeven). Zo heet een groepje huizen in een doodlopend straatje van een woonwijk een cul-de-sac en vragen ze te RSVP’en (répondez s’il vous plaît) op een uitnodiging.

De mooiste buitenlandse onvertaalbare woorden

Ook andere talen kennen ‘gezellige woorden’ die ze niet echt vertaald krijgen. Wat leuke voorbeeldjes:

• Putzfimmel:  Duits voor de drang om alles net iets té grondig schoon te willen maken
• Moutza: als Grieken het over moutza hebben, dan bedoelen ze een zeer oneerbiedig gebaar
• Prozvonit is Tsjechisch voor de telefoon één keer over te laten gaan, zodat de ander terugbelt en jij de kosten niet hoeft te betalen.
• Cualaccino: in Italië bedoelen ze hiermee het vlekje op de tafel dat de condens van een koud drankje achterlaat.
• Inuit gebruiken iktsuarpok voor de verwachtingsvolle gevoelens waardoor je steeds naar buiten kijkt of er al iemand aankomt.
• Seigneur-terraces: mensen die lang op een terras blijven zitten maar bijna niks bestellen
• Komorebi is Japans voor de zon die door de blaadjes van bomen wordt gefilterd
• Pana po’o is Hawaïaans voor als je in gedachten gaat zoeken naar waar je iets gelaten hebt dat je kwijt bent.
• Fernweh: heimwee naar een plek waar je nog nooit geweest bent

Ben jij deze zomer ook onvertaalbare woorden tegengekomen?

Meer leuke taalweetjes?

Vind je het leuk om vaker taalnieuws te lezen? Bijvoorbeeld over leenwoorden of over hoe je dromend een nieuwe taal kunt leren? Schrijf je dan hieronder in voor onze nieuwsbrief!