Oké, oké, guilty as charged! Als ik iéts moet benoemen als mijn schrijf-zwakte, dan is het mijn ongecontroleerde behoefte om op álle woorden klemtoontekens te plaatsen. Om het ritme van mijn zinnen duidelijk te maken, om het belang extra kracht bij te zetten. Maar mijn collega’s schrappen ze steevast in de eindredactie. En terecht: eigenlijk zijn klemtoontekens voor luie schrijvers.

Even kort: wat zijn klemtoontekens?

Dat zijn déze dingen. Accentjes op precies díe woorden die volgens jou extra nadruk moeten krijgen in het lezen van een zin. Ze worden daarom ook wel nadruktekens genoemd.

Om meteen onduidelijkheden de wereld uit te helpen, een paar taalregeltjes over de klemtoontekens:

• Zo’n nadrukteken is áltijd een accent aigu (een streepje van linksonder naar rechtsboven).
• Nooit andersom dus. Zelfs niet als je de nadruk op wèl wilt leggen.
• Komt de nadruk op een combinatie van klinkers, dan moet je twee accentjes gebruiken.
• Én zelfs op hoofdletters kun je zo’n accent plaatsen.

Wanneer gebruik je klemtoontekens?

Natuurlijk hebben ze een functie, dit soort tekens. Soms zijn ze nodig om te voorkomen dat een lezer een zin verkeerd leest of kan begrijpen. Vergelijk onderstaande zinnen maar eens:

• Na mijn prestaties tijdens deze Vierdaagse ga ik nóóit meer wandelen
• Na mijn prestaties tijdens deze Vierdaagse ga ik nooit méér wandelen

Zolang er weinig onduidelijkheid in je zin mogelijk is, zijn accentstreepjes niet nodig. Context helpt daarbij. Bijvoorbeeld:

• Ik had zoveel blaren, dat ga ik mezelf nooit meer aandoen. Na mijn prestaties tijdens deze Vierdaagse ga ik nooit meer wandelen.

Soms worden klemtoontekens ook gebruikt om contrasten aan te geven: Ga je wél of niét op vakantie? of Wil je taart mét of zónder slagroom? Maar echt nodig is dat natuurlijk niet.

Wat is nou het probleem met deze klemtoontekens?

Simpel gezegd: teveel is tevéél. Veel accenten maken je tekst rommelig en onoverzichtelijk. Daarnaast worden ze vaak gebruikt om dingen te zeggen, die je niet echt zegt. En dat levert teksten op die veel vager zijn dan dat jouw lezers verdienen.

Je ziet accenttekens heel veel in commerciële teksten. Vooral lidwoorden en het woordje en zijn vaak slachtoffer.

Dé oplossing voor professionals

Dé debatclub van Nederland

In ons asiel zijn honden én katten welkom

Deze stijlfiguur kan soms mega-effectief zijn. Maar hoe vaker ie gebruikt wordt, hoe meer het aan kracht verliest. Als iedereen zich dé expert in tekstschrijven noemt, hoeveel is die dé dan nog waard? Eigenlijk laat je hier heel veel denkwerk aan de lezer over: wat zou jou nou dé expert maken? Dat moeten ze zelf invullen.

Maar wat doe je dan, in plaats van klemtoontekens?

Goed schrijven! Of het nu gaat over leesbaarheid van je teksten of om het benadrukken van jouw expertstatus, in beide gevallen is creatief taalgebruik de oplossing:

Voor de leesbaarheid

In mijn geval gebruik ik de tekens vaak om een cadans in mijn zinnen te brengen. Een lekker leesbaar ritme. Zodat je tekst zingt. Maar als je echt goed schrijft, heb je daar geen tekens voor nodig. Dan doen de zinnen dat voor je.

(Of, zoals mijn eerste instinct zou zeggen: ‘Maar als je écht goed schrijft, heb je daar geen tékens voor nodig. Dan doen je zínnen dat voor je.’)

Om je te onderscheiden

In plaats van nadruktekens, kun je ook meteen duidelijk maken aan je lezers waarom jij die expert dan wel niet bent. Welk bijvoeglijk naamwoord vertelt wat over jou? Welke creatieve beschrijving geeft een beter beeld?

De duurzaamste verzekeraar van Nederland vertelt je al veel meer over jouw onderscheidend vermogen. En de oervader van de Nederlandse kleinkunst geeft je meer expertstatus dan dé Nederlandse kleinkunstenaar. Kost iets meer tijd, maar je zegt zóveel meer! 😉

Meer schrijftips en inspiratie?

Wil je elke week inspiratie in je inbox? Om de beste teksten te schrijven die je kunt? Neem contact met ons op of schrijf je in voor onze nieuwsbrief!