Na de donkere wintermaanden snakt iedereen in het nieuwe jaar weer naar licht. Wij in ieder geval wel! Alhoewel, als Nederland een zonovergoten land was geweest, hadden we misschien geen woord voor de kleur blauw gehad. Ja, je hoort het goed: deze kleur komt blijkbaar niet in elke taal voor. Ik leg je uit hoe dat komt.

Ik kwam op dit onderwerp toen ik door de Instagrampagina van De Volkskrant scrolde. Buiten tikte de regen tegen het raam en een grijze wolkendeken verstopte de blauwe lucht die erachter zat. Oftewel: het was een typische, sombere dag in januari. Zou de hoeveelheid zonlicht invloed hebben op onze taal, vroeg ik me af. Nou, waarschijnlijk wel, vertelde een post van De Volkskrant me.

Mooi blauw…

In veel talen gebruiken mensen hetzelfde woord voor blauw als voor groen. Vooral in talen met weinig sprekers, zoals kleine stamgroepen, maar ook in grotere taalgebieden. Hoe kan dat? Een Frans, Brits en Nederlands onderzoeksteam vond een aantal omgevingsfactoren die een logische verklaring lijken te bieden.

Het onderzoeksteam bekeek de relatie tussen taal en klimaat, luchtvochtigheid, populatiegrootte en hoeveelheid uv-straling. Wat bleek? Hoe meer zonlicht je op een dag hebt, hoe vaker een taal een woord voor de kleur blauw mist. Het is nog niet helemáál duidelijk hoe dat precies werkt. Want waarom zou je in een zonovergoten cultuur met een strakblauwe hemel geen woord hebben voor die prachtige kleur?

Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet

De onderzoekers denken dat mensen die dag in dag uit worden blootgesteld aan uv-straling meer kans hebben op langdurig oogletsel. Daardoor zouden ze blauw en groen minder goed onderscheiden. Oftewel: schade aan het netvlies zou een goede verklaring kunnen zijn voor het ontbreken van een woord voor de kleur blauw. Want wat je niet ziet, hoef je ook niet te benoemen!

Dat is niet iets van het afgelopen jaar, maar is dan waarschijnlijk al in een ver verleden ontstaan. Verre voorouders met oogletsel bedachten geen woord voor de kleur ‘blauw’ óf gebruikten het woord gewoon steeds minder. In dat laatste geval is het woord uiteindelijk uitgestorven.

Hoe dan ook: super interessant dat de hoeveelheid zon en uv-straling invloed heeft op onze taal! Al heb ik liever meer Nederlandse zon dan een woord voor ‘blauw’ 😉

Hulp nodig?

Hulp nodig bij het vinden van de juiste woorden? Neem dan contact met ons: we zoeken graag met je mee!