Wie zie je voor je als je aan het beroep ‘chauffeur’ denkt? En als je aan een ‘verpleegkundige’ denkt? Grote kans dat je een mannelijke chauffeur en een vrouwelijke verpleegkundige voor je zag. We denken bij bepaalde beroepen eerder aan een man of een vrouw. Al helemaal als het woord ‘man’ of ‘vrouw’ vaak als standaard in de naam van het beroep staat. Denk maar eens aan ‘vuilnisman’. Applaus als je het voor elkaar krijgt om dan een vrouw voor je te zien! We leggen je uit waarom stereotyperend taalgebruik erg is en hoe het anders kan.

We hebben het al vaker over seksistische taal en stereotypen gehad. Een snelle opfriscursus: we gebruiken elke dag verschillende stereotypes. Handig, want onze hersenen zijn best wel lui: we slaan daarom alles wat we doen en horen op in patronen en schema’s die we makkelijk tevoorschijn kunnen toveren. We plakken bijvoorbeeld labels als ‘mannelijk’ en ‘vrouwelijk’ op gedrag en beroepen, zodat we die in de hokjes in onze hersenen kunnen bewaren. Lekker overzichtelijk toch?

Heersende normen

Inderdaad lekker overzichtelijk, maar het betekent ook dat we het als norm gaan zien. Onbewuste associaties, noemen we dat. Het gevolg? We blijven stereotyperend taalgebruik gebruiken. Hoe vaker we dit ervaren, hoe sterker de norm wordt. Kritisch ernaar kijken, ho maar. Dat kost namelijk moeite! En daar hebben onze hersenen echt geen zin in.

Wat is daar nou zo problematisch aan? In een eerdere blog over genderneutraal schrijven illustreerden we het probleem aan de hand van een raadsel, maar hierbij nogmaals: als de onbewuste associatie tussen ‘directeur’ en ‘man’ ervoor zorgt dat we eerder aan een man aan de top denken, dan zorgt dat er ook vaak voor dat er eerder een man aan die top komt. En als we kinderen leren dat directeuren vaak mannen zijn en secretaresses vaak vrouwen, dan ontstaat er een ongelijke wereld waarin jongens en meiden zichzelf al bij voorbaat niet in bepaalde beroepen zien. Maar andersom ook: als we vuilnismannen, vuilnismannen noemen, dan negeren we dus alle vrouwen die dag in dag uit ons afval ophalen.

De oplossing voor stereotyperend taalgebruik

Daar kunnen we verandering in brengen! Stap één is dat je je bewust wordt van je eigen associaties. Stap twee is verbindende taal gebruiken en jezelf verbeteren als je jezelf betrapt op een stereotyperend beeld. WOMEN Inc. opperde bijvoorbeeld ‘vuilnisophalers’, ‘vuilnismedewerkers’ of ‘vuilnismensen’. Grote kans dat je bij het zien van die woorden alsnog aan een man denkt, maar hoe langer we dit allemaal blijven gebruiken, hoe minder sterk die associatie wordt. Wel zo inclusief!

Kunnen we je helpen om je teksten lekker toegankelijk voor iedereen te maken? Genderneutraliteit, inclusiviteit of een vleugje diversiteit: stuur ons een bericht!